Kryzys energetyczny dotyczy całego świata i jest to problem, który każdy z nas bardzo realnie odczuwa na własnej skórze. Płacimy znacznie wyższe rachunki za energię, wzrosły raty kredytów oraz ceny podstawowych produktów w sklepach. Jeszcze do niedawna nie było wiadomo, czy i czym uda nam się ogrzać domy podczas zimy. Deficyt surowców skłonił rządzących do zniesienia norm jakościowych dla paliw stałych na najbliższe dwa lata oraz do zezwolenia na spalanie w kotłach bardzo szkodliwego dla zdrowia węgla brunatnego. Na szczęście rady polityków, aby palić wszystkim za wyjątkiem opon, nie znalazły odzwierciedlenia w prawie. Jak w kontekście całej tej sytuacji ma się prowadzona w Pszczynie i w całej Polsce wieloletnia już walka ze smogiem?

Zacznijmy od tego, że w ostatnim rankingu smogowych liderów wskazanych przez Polski Alarm Smogowy na podstawie pomiarów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Pszczyna zajęła już nie pierwsze, ani drugie, lecz czwarte miejsce wśród miast z najwyższą liczbą dni smogowych w 2021 roku. Czy oznacza to poprawę jakości powietrza w stosunku do roku 2020, kiedy byliśmy pod tym względem drudzy?

Bynajmniej, ponieważ liczba dni smogowych w naszym mieście wynosiła wówczas 75, a w roku 2021 było to 80 dni. W Pszczynie nadal mamy ponadto wysokie roczne stężenie pyłów PM10. Dodatkowo, wysoko w rankingu smogowych liderów niezmiennie plasują się uzdrowiskowe Goczałkowice-Zdrój. Pod koniec tego roku doczekamy się kolejnych rankingów, podsumowujących znacznie trudniejszy pod względem dostępności surowców i cen energii rok 2022.

Pomimo trudności nie ma jednak przyzwolenia na palenie w kotłach odpadami, a stowarzyszenia przypominają o w dalszym ciągu obowiązujących terminach wymiany starych pieców oraz racjonalnym wykorzystywaniu dostępnych surowców. - Uchwała antysmogowa na Śląsku obowiązuje w niezmienionej formie. Dużymi krokami zbliża się kolejny ważny termin - do końca bieżącego roku trzeba wyeliminować pozaklasowe kotły wyprodukowane przed 1 września 2012 roku, o czym będziemy wkrótce intensywnie przypominać. Chcielibyśmy poza tym podkreślić, że ogrzewanie domów węglem w tzw. "kopciuchach", których sprawność sięga około 50%, coraz częściej przypomina przepalanie pieniędzy. Dodatkowo jest to paliwo trudno dostępne. Ten, kto zgromadził zapas węgla na całą zimę, jest szczęściarzem. Nie wiadomo jednak czy za rok problem nie wróci. Przewrotnie właśnie ta trudna sytuacja i kryzys energetyczny powinny skłonić nas do szukania oszczędności - wymiany nieekologicznego i nieekonomicznego źródła ciepła oraz termomodernizacji w myśl zasady, że najtańsze jest to paliwo, którego nie zużyjemy - mówi Aleksandra Antes-Szewczyk, prezes stowarzyszenia "Nie Dokarmiaj Smoga".

W tym miejscu warto przypomnieć, że modyfikacjom uległy zasady programu Czyste Powietrze, z którego możemy starać się o dofinansowanie na termomodernizację. Od tego roku beneficjent uprawniony do podstawowego poziomu dofinansowania może otrzymać już nie do 30 tys. złotych, ale do 66 tys. Wzrosną maksymalne poziomy dotacji, zmienią się progi dochodowe uprawniające do korzystania z programu oraz pojawi się finansowa premia dla bardzo dobrze ocieplonych domów. Jedną ze zmian jest też możliwość ponownego złożenia wniosku na ocieplenie domu, nawet jeśli już raz otrzymaliśmy dotację z programu na wymianę kotła. Szczegółowo o wprowadzonych zmianach piszemy TUTAJ.

- Promując jedyny dostępny w gminie program dotacyjny mamy jednocześnie świadomość jego niedoskonałości - wielu beneficjentów narzeka na opieszałość i nadmierną biurokrację NFOŚiGW w Katowicach. Skargi, które wnoszą beneficjenci programu, dotyczą rozpatrywania wniosków, wypłacania dotacji, poziomu skomplikowania programu i braku jednoznacznych wytycznych - żywimy nadzieję, że to się zmieni - przyznaje prezes "Nie Dokarmiaj Smoga".

Zanim więc dopniemy na ostatni guzik wszystkie formalności związane z otrzymaniem dotacji i będziemy mogli na poważnie rozpocząć prace termomodernizacyjne, skupmy się na tym, co tu i teraz. Stowarzyszenie "Nie Dokarmiaj Smoga" w pierwszej kolejności przestrzega przed paleniem śmieciami i przypomina, że proceder ten jest karalny - spalanie odpadów jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub mandatu w wysokości do 500 zł, a nawet grzywny w wysokości do 5 tys. zł jeśli sprawa zostanie skierowana na drogę sądową.

Treść uchwały antysmogowej obowiązującej w naszym województwie powinny odświeżyć sobie osoby korzystające z tzw. ogrzewaczy miejscowych, takich jak kominki, piece kaflowe, piecokuchnie i kozy. Od 1 stycznia 2023 roku można bowiem eksploatować wyłącznie urządzenia spełniające normy ekoprojektu, a więc spełniające minimalne poziomy efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. W praktyce oznacza to wyposażenie kominka w urządzenie redukujące emisję pyłów.

Aleksandra Antes-Szewczyk apeluje też o rozsądne użytkowanie drewna. - Jeżeli ogrzewamy dom drewnem spalając je w kotle lub kominku, róbmy to w sposób cywilizowany - należy zadbać, aby drewno było suche, tzn. jego wilgotność nie powinna przekraczać 20%, co można uzyskać dobrym sezonowaniem przez okres około 2 lat. Spalanie wilgotnego drewna prowadzi do znacznej emisji szkodliwych dla zdrowia substancji i jest mniej wydajne energetycznie, gdyż część energii spalania zostaje zużyta na odparowanie wilgoci. Unikajmy palenia drewna drzew iglastych, które posiada dużo żywicy, przez co zanieczyszcza piec i tworzy dużo dymu - podkreśla.

Na koniec warto także wspomnieć o wątpliwościach związanych z użytkowaniem pelletu, paliwa zwanego zielonym węglem, wokół którego zainteresowanie w ostatnich czasach jeszcze bardziej wzrosło. - Wspomniany pellet podrożał w zeszłym roku o 166%. Do tej pory brak norm dla tego paliwa. Natomiast coraz częściej słyszy się o fałszerstwach na rynku pelletu, co może skutkować poważnymi konsekwencjami związanymi z użytkowaniem i sprawnością urządzeń. Docierają do nas np. informacje o pellecie zmieszanym ze zmielonym plastikiem - ostrzega "Nie Dokarmiaj Smoga".